غلام نبي شاھ جون وڃائجي ويل ڪريگري ۽ پيشا

Sir this assignment I already send to you on 27/10/2015 on this jobyshahj@yahoo.com email. Sir you say on that write your name in sindhi and attach photo so that Sir I send you now with a photo Sir, this email is my own.

ٽو سر: سهيل سانگي                                                                                                 

محمد حسن سمون 

                                                                                  Roll No. 2k14/MC/53

غلام نبي شاھ جون وڃائجي ويل سٽيون (ڪريگري ۽ پيشا)

عمر ڪوٽ ضلعي جي دنگ تي اڏيل پراڻو ۽ تاريخي ڳوٺ غلام نبي شاھ جيڪو ڪنهن دؤر کان بهترين قسم جي ڪاريگري جي ڪري مشهور آهي. هن ڳوٺ جون مختلف قسم جون ڪاريگريون يا فن جيڪي نه صرف ضلعي عمر ڪوٽ ۾ پر سنڌ جي ٻين علائقن ۾ به مشهور آهن.

   انهن مشهور هنرن ۾ هن ڳوٺ جو رنگاوتي وارو هنر  به هڪ آهي.

رنگاوتي وارو هنر جيڪو هن ڳوٺ جو ڪنهن وقت کان تمام وڌيڪ مشهور آهي. جيڪا کتري قوم کان ڪيو وڃي ٿو ۽ اهو نهر کتري قوم جو اصل هنر آهي.هر قوم ۽ يا ذات جو پنهنجو پنهنجو هنر هوندو آهي. انهي هنر جي ڪري اها قوم سڃاتي وڃي ٿي. رنگاوتي واري هنر ۾ کتري قوم تمام ۾مشهور آهي. اهيسفيد ڪلر جي ڪپڙي تي پنهنجي هنر جي ذريعي رنگ ڀريمختلف ڊرائون ڏيندا آهن. جنهن ۾ سنڌي ثقافتي اجرڪ ۽ سنڌي عورتن جو گهاگهرو شامل آهن. غلام نبي شاھ جي کتري قوم جو هي هنر/ڪاريگري جيڪا نه صرف ضلعي عمر ڪوٽ ۾ پر سنڌ جي ڪجھ ٻين علائقن ۾ به مشهور آهي. هن ڳوٺ جي ثقافتي اجرڪ تمام گهڻو پسند ڪئي ويندي آهي جيڪا ڳوٺن ۾ وڏي پيماني تي استعمال ٿينسي آهي خاص ڪري شادي ۾ هن ثقافتي اجرڪ جو وڌيڪ استعمال ٿيندو آهي ڇاڪاڻ ته ڳوٺ ۾ شادي جو اهو رواج هوندو آهي ته جنهن جي شادي آهي ان کي ٻين جي طرفان اجرڪ ڏني ويندي آهي. ان کان علاوه مهمان نوازي ۾ به مهمان کي اجرڪ جو تحفو ڏنو ويندو آهي. گهاگهري جو استعمال به ڳوٺ ۾ وڌيڪ ٿئي ٿو تنهن ڪري ڳوٺ ليول تي هن کي تمام وڌيڪ پسند ڪيو وڃي ٿو جيڪو غلام نبي شاھ ڳوٺ جي کتري قوم جو هنر آهي. 

رنگاوتي واري هنر ۾ پڙ جيڪا درگاھ ۾ اوليائن تي ڍاڙهي وڃي ٿي جنهن کي سائي چادر به چيو وڃي ٿو سا کتري قوم جو هنر آهي. اهو هنر هن ڳوٺ جي پترين جو مشهور آهي. 

 غلام نبي شاھ ۾ هن وقت تائين اهي ڪاريگريون ٿي رهيون آهن پر اڳ جي حساب سان هاڻي ايتريون نه ٿي رهيون آهن. هاڻي غلام نبي شاھ ۾ رنگاوتي جو هنر صرف ٽن گهرن مان ڪيو وڃي ٿو. اهو انهي ڪري ته هاڻِ کتري قوم هن وقت ٻيا پيشا ڪري رهي آهي جنهن ۾ دڪانداري، ماسترييي وغيره.

غلام نبي شاھ جي تاريخ جي لحاظ کان ته سڀ کان پهرين هنن ڳوٺ ۾ سيدن سان گڏ ڪنڀار قوم جو هنر به مشهور آهي. هنن جو مشهور هنر مٽي جا ٿانھ ٺاهڻ به آهي. اهي ڪنڀار مٽي کي ڳوهي انکي ڪنهن ٿانھ جي شڪل ڏئي پيش ڪندا آهن. انهن جي ٺهيل مشهور ٿانھ ۾ دلو تمام مشهور آهي. اهي دلي کي مٽي مان ٺاهي ان تي بهترين قسم جي ڊزائن ٺاهيل هوندي آهي. ٻيا به ڪافي سارا ٿانھ مٽي جا جنهن تي ڊزائن ٺاهيل هوندي آهي مثال طور اٽو ڳوهڻ لاءِ استعمال ٿيندڙ پاٽ ، چانھ پيڻ لاءِ جمني/پيالو سو بهترين قسم جو هنر آهي.

غلام نبي شاھ ڳوٺ ٻيو بهترين هنر عورتن جو هنر مطلب عورتن جي هٿ سان ٺاهيل ڀرت مشهور آهي جيڪا اڃا تائين ميگھواڙ قوم جون عورتون ٺاهينديون آهن اهي عورتون ڪپڙن تي مخلتف قسم جا پشم واري ڌاڳي جو استعمال ڪري ڀرت ڀرينديون آهن. جنهن ۾ عورتون جي ڪپڙن تي ٺهيل مختلف ڀرت شامل آهن. انهي کان علاوه وهاڻن ۽ ڇادرن تي ٺهيل ڀرت به انهن عورتن جي هنر ۾ شامل آهي. مڪو ڀريل اڳٽ جيڪي ڳوٺ ۾ وڏي شوق سان استعمال ڪيا وڃن ٿا سي به انهن تورتن کان ٺاهيا وڃن ٿا. 

هن ڳوٺ جو هڪ ٻيو هنر جيڪو هاڻِ ميگهواڙ عورتون وڏي پيماني تي ٺاهينديون آهن. اهو آحي موڙ شادي ۾ گهوٽ جي لاءِ استعمال ڪيو ويندو آهي. جيڪو ٺاهيوويندو آهي ڌاڳن ۾ مڻيا پڙوڙي ۽ ان کي بهتين ڊزائن ڏني ويندي آهي.

انهي کان علاوه بوتلن تي مڪو طري تيل وجهڻ لاءِ استعمال ڪيو ويندو آهي جيڪو پڻ شادي ۾ وڏيڪ استعمال ٿيندو آهي. ٻيون ڪافي ساريون مڪي جو طرت طتيل جنهن تي اهي هن ڳوٺ جون مشهور آهن.

غلام نبي شاھ جي هڪ ٻي قوم جيڪا پنهنجي ذات سان سڃاتي وڃي ٽي اها آهي مالهي قوم جيڪا پنهنجي پيشي جي ڪري سڃاتا وڃن ٿا. جيڪي باغن جي سار سنڀال لهندا آهن ۽ ٻنيون وغيره جي سار سنڀال لهندا آهن ڏاڍا محنتي آهن پنهنجي پيشي جي حوالي سان.

اهي سڀئي فن يا ڪاريگري وارا پيشا جيڪي هاڻي غلام نبي شاھ ۾ ايتري گهڻي مقدار ۾ نه رهيا آهن هن جو سبب اهو آحي ته جديد دؤر جنهن کي ڪمپيوٽر دؤر پئجي ٿو هن ۾ ڏينهون ڏينهن ترقي ٿيندي رهي ٿي ماڻهن پنهنجا اصلي ڪاريگري ڇڏي ڏني آهي.

   محمد حسن سمون

Roll No: 2k14/MC/53 
#Ghulam Nabi Shah  #Muhammad Hassan Samoon 

Nadir Mugheri interview نادر علي مغيري

 Make sure the topic is approved. Otherwise it will not be considered.
U should write personality name, ur name and category of writing at the top. Also write roll number, class, semester and date.
First question should be made introduction.  Not as question.
By Sadam Solnagi
 صدام

س: اوهان جو مڪمل تعارف؟

ج: منهنجو نالو نادر علي مغيري آهي، مان بنيادي طور هڪ انجنيئر آهيان. بي اِي مڪينيڪل انجنيئرنگ ۾ ڪرڻ بعد جڏهن روزگار سانگي ڪراچي ويس ته پاڪ سوزوڪي موٽرز ڪمپني ۾ جونيئر انجنيئر طور نوڪري ملي وئي. ڊيوٽي جي ٽائمنگ گهڻي ۽ پگهار گهٽ هوندي هئي. ڪجهه ئي مهينن بعد هڪ انگريزي اخبار ۾ ٽرانسليٽر جي نوڪري جو اشتهار آيو. مون به کڻي درخواست ڏني. ٽيسٽ ۽ انٽرويو بعد مونکي سٺي پگهار تي رکيو ويو. اهڙيءَ طرح صحافت ۾ اچي ويس ۽ پوءِ صحافت جو وڌيڪ شوق ٿيندو ويو. مون به باقاعدگيءَ سان صحافتي ڪيريئر جي شروعات ڪئي. 2005ع ۾ مون سوچيو ته جيڪڏهن صحافت ۾ اڳتي وڌڻو ئي آهي ته پوءِ ان جي لاڳاپيل ڊگري به ضروري آهي، انهيءَ ارادي سان مون وفاقي اردو يونيورسٽي ۾ 2005ع ۾ ماس ڪميونيڪيشن ۾ داخلا ورتي. 2006ع ۾ سنڌ ٽي وي نيوز لاهور ۾ بيورو چيف جي پوزيشن جو اشتهار ڏنو ويو، مون سميت گهڻن دوستن اپلاءِ ڪيو. ٽيسٽ ۽ انٽرويو بعد مونکي سنڌ ٽي وي نيوز جو لاهور ۾ بيورو چيف مقرر ڪيو ويو. مون سنڌ ٽي وي نيوز لاءِ لاهور ۾ 5 سال ڪم ڪيو ۽ سال کن اسلام آباد ۾ به ڪم ڪرڻ جو موقعو مليو. جنهن بعد ڪراچي اچي روزنامه امت جوائن ڪيم. تقريبن سال ڪم ڪرڻ بعد سنڌ يونيورسٽي ۾ پي آر او جي پوسٽ مشتهر ٿي، جنهن ۾ مونکي ڪاميابي ملي ۽ جولاءِ 2012 کان هتي پبلڪ رليشنز آفيسر طور ڪم ڪري رهيو آهيان.

س: صحافت ۾ اچڻ جو شعور ڪيئن پيدا ٿيو ۽ ان جي شروعات ڪٿان ڪئي؟

ج: اوهانکي ٻڌائي چڪو آهيان ته مان بنيادي طور هڪ انجنيئر آهيان. اِنڊور جاب کان تنگ ٿي هڪ اخبار جوائن ڪيم. صحافت ۾ ڪم دوران ايڏو ته مزو آيو جو منهنجو ڪيريئر ئي صحافت بڻجي ويو. اڄ به ڪڏهن ڪڏهن دل شدت سان چوندي آهي ته پي آر او طور يونيورسٽي ۾ ڪم ڪرڻ بعد شام جو صحافت ڪريان. منهنجي خيال ۾ جيڪڏهن ڪنهن به نوڪريءَ ۾ ايمانداري سان پنهنجو ڪم سرانجام ڏجي ته ڪاميابي پاڻ ئي قدم چمندي آهي. 2009ع ۾ مون اهو پڪو پهه ڪيو ته مونکي ڪنهن عالمي نشرياتي يا خابرو اداري ۾ ڪم ڪرڻو آهي، ٻن سالن جي جدوجهد بعد 2011 ۾ مونکي صحافتي مٽا سٽا پروگرام ذريعي آمريڪا جي معتبر ترين اخبار واشنگٽن پوسٽ ۾ هڪ مهيني لاءِ ڪم ڪرڻ جو موقعو مليو. چوڻ جو مطلب اهو آهي ته جيڪڏهن اوهان پنهنجي مقصد سان سچا آهيو ته اوهانکي ڪاميابي يقينن ملندي.

س: توهان جي سنڌ يونيورسٽي ۾ اچڻ بعد پي آر سيڪشن ۾ ڪا تبديلي آئي؟

ج: جي ها بلڪل! مون واضح تبديلي آندي آهي. يونيورسٽي جوائن ڪرڻ بعد سڀ کان پهريان مون ڪم ڪرڻ جا روايتي طريقا ختم ڪري انهن ۾ نواڻ آندي، شاگردن ۽ اسٽيڪ هولڊرز کي يونيورسٽي بابت ترت ڄاڻ فراهم ڪرڻ لاءِ پرنٽ ۽ اليڪٽرانڪ ميڊيا سان گڏ سوشل ميڊيا جو به گهڻو استعمال يقيني بڻايو. يونيورسٽي جي ويب سائيٽ تي اڳ ۾ صرف سرڪيولر جيئن جو تيئن پوسٽ ڪيا ويندا هئا، مون انهن سرڪيولرز ۽ نوٽيفڪيشنز کي نيوز فارميٽ ۾ آڻي پرنٽ ۽ اليڪٽرانڪ ميڊيا کي موڪلڻ شروع ڪيو. ويب سائيٽ کي سٺي انگريزيءَ ۾ اپڊيٽ ڪرڻ جي شروعات ڪئي. يونيورسٽي جي تاريخ ۾ پهريون ڀيرو مون سنڌ يونيورسٽي جي ويب سائيٽ تي سنڌي ۽ اردو ۾ خبرون متعارف ڪرايون. ان کانسواءِ فيس بوڪ تي يونيورسٽي جي نالي سان پيج تيار ڪيم، ٽوئيٽر ۽ لنڪڊ اِن تي يونيورسٽي جا اڪائونٽ ٺاهيم، پنهنجي مدد پاڻ تحت يونيورسٽي آف سنڌ جي نالي سان ورڊ پريس تي هڪ بلاگ به تيار ڪيم، حقيقت ۾ هي سڌارن طرف هڪ اهم وک آهي. انهيءَ سڄي ڪوشش جو مقصد صرف اهو آهي ته يونيورسٽي جو اميج بهتر ٿئي ۽ يونيورسٽي جي تعليمي، تحقيقي، راندين ۽ ٻين هاڪاري سرگرمين بابت ماڻهن کي بروقت ڄاڻ مهيا ڪري سگهجي.

س: موجوده صحافت تي ڪرپشن جا الزام آهن، ان بابت اوهانجي ڇا راءِ آهي؟

ج: حقيقت ۾ صحافت دکي انسانيت جي خدمت جو نالو آهي. يعني جڏهن ڪنهن معاشري ۾ انتشار وڌي وڃي يا ماڻهو ڏاڍن ۽ حڪمرانن هٿان پيڙجندا هجن، تعليم نه هجي، ماڻهن کي بنيادي حق نه ملندا هجن، رياستي زيادتيون عام جام هجن، اتي صحافت جو اهم ڪردار ٿي سگهي ٿو. صحافت صرف اها ناهي ته اوهان خبر فائيل ڪري اها اخبار ۾ لڳرايو يا ٽي ويءَ تي هلرايو ۽ اوهانجو ڪم ختم..... پر صحافت هڪ مقصد جو نالو آهي، زيادتين خلاف موثر آواز اٿارڻ جو نالو آهي، صحافت ماڻهن کي پنهنجن حقن لاءِ سڄاڳ ڪرڻ جو نالو آهي. تنهن ڪري صحافت تي ڪرپشن جا الزام ڪيئن لڳائي سگهجن ٿا. ها صحافت ۾ ڪجهه فرد خراب ٿي سگهن ٿا، ڪرپٽ به ٿي سگهن ٿا پر ان جو اهو مطلب نه هئڻ گهرجي ته ڪا صحافت خراب آهي. ڪرپٽ ماڻهن جي صحافت ۾ جاءِ نه هئڻ گهرجي، سندن محاصرو ضروري آهي.

س: اوهان مستقبل ۾ هن اداري جي بهتريءَ ۽ سڌارن لاءِ ڪهڙا قدم کڻندا؟

ج: ڪوشش آهي ته سنڌ يونيورسٽي جو اميج بهتر کان بهتر ٿئي. مستقبل قريب ۾ ايس ايم ايس سروس شروع ڪرڻ جو پروگرام آهي، جيئن ئي ڪو ايونٽ ٿئي ته اهو ماڻهن تائين موبائيل پيغام ذريعي سِگهو پهچي وڃي، ڇاڪاڻ ته اڄڪلهه موبائيل فون جو استعمال عام جام آهي. ڄاڻايل سروس مفت فراهم ڪئي ويندي ۽ ان جي حاصلات لاءِ ماڻهن کي پنهنجي موبائيل فون تي سبسڪرائيب ڪرڻو پوندو. ان کانسواءِ واٽس ايپ تي اسانجي جيڪا سروس جاري آهي، انکي وڌايو ويندو. سڀ کان اهم هدف اهو آهي ته سنڌ يونيورسٽي جي پبلڪ رليشنز سيڪشن کي ڊائريڪٽوريٽ آف پبلڪ رليشنز ۾ تبديل ڪجي، ڇاڪاڻ ته هتي هاڻي ڪم وڌي رهيو آهي. سنڌ جي سمورين يونيورسٽين جو الميو اهو آهي ته هتي پي آر سيڪشنز کي گهٽ اهميت ڏني ويندي آهي، پر حقيقت ۾ اڄ جي ڪارپوريٽ دنيا ۾ صحافت جي ڪردار کي نظرانداز ڪرڻ خودڪشي برابر آهي.

س: اسانجي معاشري ۾ تعليم جي اهميت ڇو گهٽجي وئي ۽ تعليمي ادارن خاص طور يونيورسٽين مان ميرٽ ڇو ختم ٿي وئي آهي؟

ج: (مسڪرائيندي) آئون ته اهو چوندس ته اسانجي معاشري ۾ اڄڪلهه تعليم جي اهميت وڌي رهي آهي. ماڻهن آخرڪار محسوس ڪري ورتو آهي ته تعليم بنا ترقي ممڪن ناهي. ماضيءَ جي ڀيٽ ۾ تعليم جو رجحان حال ۾ وڌيڪ آهي، اڄڪلهه چٽاڀيٽي به وڌي وئي آهي. باقي رهي ڳالهه ميرٽ ختم ٿيڻ جي ته ان لاءِ آئون اهو چوندس ته اعليٰ تعليمي ادارن ۾ سياست کي ملوث ٿيڻ نه ڏنو وڃي، هڪ مخصوص گروپ کي سپورٽ ڪرڻ بجاءِ هڪجهڙيون پاليسيون هئڻ گهرجن. ملڪ جي سمورن يونيورسٽين جي سربراهن جي ڪارڪردگي تي چيڪ هئڻ گهرجي، جنهن لاءِ اعليٰ سطحي ڪميٽيون هئڻ گهرجن. وي سيز جي ڪارڪردگي مانيٽر ڪرڻ بعد هر ٽن مهينن ۾ هڪ جامع رپورٽ گورنر، وزيراعليٰ، هيڪ چيئرمين ۽ وزيراعظم کي موڪلڻ گهرجي. پسند ۽ ناپسند توڙي متڀيد رويا رکندڙ يونيورسٽين جي ڪسٽوڊينز کان سختي سان پڇاڻو ٿيڻ گهرجي. آفيسرن ۽ استادن جي ڪارڪردگي تي به سخت نظر هئڻ گهرجي. جيڪڏهن ايئن ٿيو ته ملڪ جي يونيورسٽين کي ترقيءَ کان ڪو به روڪي نٿو سگهي. بهرحال سنڌ يونيورسٽي، وائيس چانسيلر ڊاڪٽر عابده طاهراڻيءَ جي قيادت ۾ ترقيءَ طرف گامزن آهي.

س؛ اوهان نوڪري ۽ ڪاروبار ۾ ڪهڙو فرق محسوس ڪريو ٿا؟

ج: ادا! نوڪري هجي يا ڪاروبار... ماڻهوءَ ۾ اهليت هئڻ ضروري آهي. اهليت يا مهارتون تڏهن اينديون جڏهن اوهان محنت ۽ لگن سان سٺي تعليم پرائيندا. پهرين ڳالهه اها آهي ته ٻار کي ان جي ذهن موجب تعليم جا موقعا ملڻ گهرجن، جيڪڏهن ايئن ٿيو ته سندس ڪيريئر جو سمجهو ته اڌ مسئلو حل ٿي ويو. جيستائين ڪاروبار جو تعلق آهي ته ان لاءِ اوهان وٽ پئسا هئڻ ضروري آهن باقي نوڪري جيڪڏهن وٺڻي آهي ته اوهان محنت ڪريو، پنهنجو هڪ هدف ٺاهيو، ان تحت اڳتي وڌو ته گهربل نوڪري آرام سان اوهان کي ملي ويندي.

س: شاگردن ۽ شاگردياڻين لاءِ ڪو پيغام؟

ج: منهنجو پيغام اهو آهي ته اوهان پنهنجي مقصد سان سچا ٿيو، والدين، وڏن ۽ استادن جي عزت ڪريو ۽ خوب پڙهائي ڪريو، مونکي قوي اميد آهي ته اوهان هڪ ڏينهن ضرور ڪامياب ٿيندا. 

Street food in Hyderabad Rebecca Ursani

Rebecca Ursani
BS-III
Roll number: 2K14/MC/81

Feature
                         Street food in Hyderabad
Marcus Tullius Cicer said 'Cultivation to the mind is as necessary as food to the body'. But is the food we eat cultivating our body?
Street food in Hyderabad is considered its true essence. Though the quality of the food sold in streets is not virtuous yet it is eaten very fondly by all middle and higher class people. Basically when one is bored of home cooked meals, they try the food prepared on carts or the barrows under the dimly lit bulbs. The carts are decorated with the big trays arranged line wise containing sliced tomatoes, onions, cucumbers, beetroots and corns etc. The ingredients are kept in a way that any person other than the workers working for their food cabins, would never like to spoil the presentation arranged beautifully. When the meal is fully cooked it tastes so yummy that one cannot resist but eat it. From Hussainabad to Latifabad, from Paraitabad to Phuleli, from Heerabad to Qasimabad. Risala road's Shabeer haleem and biryani which is most selling biryani in the town, Gadi khatta's Kaloo kay pakore, Saddar's Mr. Vaari chaat house and gol gappay. Gidu Chowk's breeze fish point which is ofcourse very tasty with lots of spices and is more enjoyable when eaten with hot Chappati. Oh and how can we forget Halwa Puri of Tower Market and Chaye (tea) of Khadra Gali! The local crispy samosas and pattees, chola chaat and biryanis, one kebab and egged burgers with a little buttered breads and sandwiches made of boneless chicken and eggs served with red and white sauces and finely cut potatoes with chaat masala sprinkled over are surely mouth watering but the after effects of eating these meals are harmful for the health. It certainly causes unbearable diseases like ulcer, increase fats, typhoid, cholera, kidney infections, gastro intestinal and many other diseases because the cooks do not make sure of their cleanliness. When only the names sound terrifying then no wonder the diseases itself would be so much horrible. Majority of the citizens are totally acquainted with the outcomes of consuming street food and the main reason of causing these diseases is the use of cooking oil which is already used since two to three days. It is estimated that about seventy to eighty percent of people in Hyderabad feast upon street food out of which are the bachelors that live far from their families and are dependent on the cheap eatables. The food rich of fats and the food which contains the ample amount of oil is so delightful and scrumptious that people just cannot help avoiding it but eat it.
Andy Rooney says 'I don't like food that's too carefully arranged; it makes me think that the chef is spending too much time arranging and not enough time cooking. If I wanted a picture I'd buy a painting'.  He says true enough. Presentation in serving does matter but when people are out waiting for the food to be cooked and ingest it hurrily and the smell of cooking eatables makes them more impatient, people do not care about the results that they are going to face after eating. The passersby are attracted by the fragrant and the sounds of ssst and pop of the food being friend in the hot oil. The solution to these diseases is that people should start making the same eatables in their homes which are more nutritious and healthy because their recipes are as simple as making solution of water and juice powder.
It is okay to enjoy the street food once in a blue moon because this also counts in perks of life.